EKO-SILESIA Energia z natury zielona

Wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) staje się coraz popularniejsze. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w roku 2013 wyniósł 11,3 proc. i wzrósł o 4,1 punktów procentowych w stosunku do roku 2005. Pod względem wykorzystania zielonej energii w całej Unii Europejskiej przoduje Szwecja.

Coraz częściej słyszymy o możliwościach wykorzystania przyrody do produkcji zielonej energii. Zdania na ten temat są podzielone. Z pewnością musimy zacząć przyzwyczajać się do myśli, że zielona energia będzie się rozwijać, a my będziemy z niej korzystać. Produkcja energii w Polsce nadal opiera się na tradycyjnych źródłach, takich jak węgiel kamienny czy brunatny. Jednak zasoby te nie są odnawialne i za kilkanaście lat może zabraknąć kopalin. W ostatnich latach wzrosła również świadomość zagrożeń wynikających z wykorzystania konwencjonalnych źródeł energii. Odnawialne Źródła Energii stanowią więc alternatywę dla źródeł konwencjonalnych. Po pierwsze, ich zasoby są niewyczerpalne, a po drugie są bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Członkostwo w Unii Europejskiej stworzyło dodatkowy impuls do rozwoju OZE oraz restrukturyzacji polskiego sektora energetycznego. Nacisk na tego typu rozwiązania już widać w unijnych programach. W nowej perspektywie finansowania 2014–2020 na zieloną energię zostaną przeznaczone spore środki finansowe – blisko dziewięć miliardów euro.

Z zapowiedzi wiceministra infrastruktury i rozwoju wynika, że dofinansowanie zostanie przeznaczone między innym na inwestycje związane z wytwarzaniem energii z odnawialnych źródeł. O wsparcie będą mogli również starać się wnioskodawcy, których przedsięwzięcia dotyczą budowy sieci oraz instalacji do produkcji biokomponentów oraz biopaliw. Nowe instrumenty finansowe mają nie tylko zwiększyć eksploatację OZE, ale także przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego wielu regionów Polski. Struktura pozyskania energii ze źródeł odnawialnych dla Polski różni się znacznie od struktury pozyskania energii ze źródeł odnawialnych dla Unii Europejskiej. Wpływ z pewnością mają tutaj warunki geograficzne naszego kraju oraz możliwości zagospodarowania zasobów. Energia pozyskiwana ze źródeł odnawialnych w Polsce pochodzi w przeważającym stopniu z biopaliw (blisko 80 proc.), biopaliw ciekłych, z energii wiatru, energii wody i biogazu. Mimo popularyzacji oraz wzrostu wykorzystania OZE udział w ogólnej produkcji energii jest bardzo niski, bo zaledwie na poziomie 11 proc. Dlatego też nowa perspektywa finansowania kładzie tak duży nacisk na rozwój zielonej energii. Do końca 2020 roku udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto dla Polski wynosi 16 proc. Docelowo największym “producentem” ma być Szwecja (49 proc.). Nie bez znaczenia z pewnością są tutaj uregulowania prawne. Polska dopiero na początku roku 2015 uchwaliła ustawę dotyczącą OZE. Wcześniej wytwarzanie zielonej energii regulowane było przez ustawę Prawo energetyczne. Producenci energii elektrycznej, którzy nie produkowali jej z OZE, byli zobowiązani do kupowania tzw. zielonych certyfikatów z sektora OZE. Po wejściu ustawy w życie producenci zielonej energii mogą decydować czy chcą pozostać w tym samym systemie i odsprzedawać certyfikaty, czy też przejdą na wprowadzany nową ustawą system aukcyjny.

Poprzez wprowadzenie nowej ustawy uwolniona została również energia z tzw. mikroinstalacji. W myśl jej zapisów każdy, kto wytwarza energię z Odnawialnych Źródeł Energii na własne potrzeby (np. właściciel domu jednorodzinnego czy małego przedsiębiorstwa) jej nadwyżkę może odsprzedawać do sieci. Wsparciem objęci zostaną właściciele tzw. mikroinstalacji, czyli instalacji OZE o łącznej mocy nie większej niż 40 kW, niezależnie czy producent jest osobą fizyczną, czy przedsiębiorcą. Ustawa zakłada, że producenci energii elektrycznej z takich właśnie mikroinstalacji będą mogli sprzedać energię do sieci po cenie równej 100 proc. średniej ceny energii na rynku w kwartale ubiegłym. Rozliczenie będzie prowadzone raz na pół roku. Sprawdzana będzie różnica pomiędzy ilością energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji i wprowadzonej do sieci w stosunku do ilości energii pobranej z sieci w danym półroczu (tzw. mechanizm net metering). Co ważne, właściciele mikroinstalacji nie będą musieli uzyskać koncesji na produkcję energii elektrycznej. Na rynku dotacji już pojawił się pierwszy program przygotowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej “Prosument”, który rusza pod koniec kwietnia. Program skierowany jest przede wszystkim do osób fizycznych, ale także do spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot oraz jednostek samorządu terytorialnego i ich związków. Efektem ekologicznym programu będzie coroczne ograniczenie emisji CO2 w wysokości 215 000 Mg oraz roczna produkcja energii z odnawialnych źródeł 470 000 MWh. Budżet programu wynosi 800 mln zł na lata 2014–2022 z możliwością zawierania umów pożyczek (kredytu) do 2020 r.

Dofinansowanie przedsięwzięć obejmie zakup i montaż nowych instalacji i mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do produkcji:
• energii elektrycznej lub
• ciepła i energii elektrycznej (połączone w jedną instalację lub oddzielne instalacje w budynku), dla potrzeb budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych, w tym dla wymiany istniejących instalacji na bardziej efektywne i przyjazne środowisku.

Program nie przewiduje dofinansowania dla przedsięwzięć polegających na zakupie i montażu wyłącznie instalacji źródeł ciepła.

W programie przewidziano finansowanie tylko i wyłącznie instalacji do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii, które wykorzystują źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o mocy cieplnej do 300 kWt, systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe oraz układy mikrokogeneracyjne (m.in. mikrobiogazownie) o mocy do 40 kWe. Maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych wynosi od 100 tys. zł do 450 tys. zł. Wartość oraz forma wsparcia uzależniona jest od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia.

Program będzie wdrażany na trzy sposoby:
a) dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) i ich związków
• pożyczki wraz z dotacjami dla jst,
• wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do jst,
• nabór wniosków od jst w trybie ciągłym, prowadzony przez NFOŚiGW,
• kwota pożyczki wraz z dotacją ? 1000 tys. zł;
b) za pośrednictwem banków
• środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z dotacjami,
• nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez banki;
c) za pośrednictwem WFOŚiGW
• środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami,
• nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW.

Więcej informacji na temat finansowania w ramach programu “Prosument” znajduje się na stroniewww.nfosigw.gov.pl.

Strumień inwestowania w Odnawialne Źródła Energii jest duży, jedenaście możliwości finansowania z czterech różnych programów. Są to zarówno bezzwrotne dotacje w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020, jak i pożyczki połączone z dotacjami oraz refundacja części poniesionych kosztów (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich). Zgodnie z wyliczeniami specjalistów w zakresie OZE inwestycja w odpowiednio dobrany system, wykorzystujący np. ogniwa fotowoltaiczne, w przedsiębiorstwie może zwrócić się w przeciągu ośmiu – dziewięciu lat. Jeżeli skorzystamy ze wsparcia, okres zwrotu może skrócić się nawet do pięciu lat. Zachętą dla przedsiębiorców do inwestowania w Odnawialne Źródła Energii może być to, że zastępując prąd z sieci zieloną energią przedsięwzięcia te będą traktowane priorytetowo. Procent wykorzystania energii odnawialnej pozyskanej z instalacji będzie jednym z kryteriów decydujących o pozyskaniu dofinansowania. W nowej perspektywie finansowania trzeba będzie spełnić szereg kryteriów. Analizowana będzie m.in. całkowita moc oraz koszt planowanej inwestycji oraz stopień redukcji dwutlenku węgla w przedsiębiorstwie, a także aspekty formalnoprawne, takie jak konieczność posiadania na dzień rozpoczęcia naboru dokumentów poświadczających własność gruntów, warunków przyłączeniowych, środowiskowych i zabudowy, a także pozwolenia na budowę oraz promesy koncesji na sprzedaż energii. Montaż OZE na użytek własny będzie również traktowany jako działanie podnoszące konkurencyjność przedsiębiorstwa. Instalacje muszą jednak stanowić integralną część systemu produkcji lub funkcjonowania przedsiębiorstwa, w innym wypadku nasz wniosek o dotację może zostać odrzucony. Dlatego warto już dzisiaj przygotować się rzetelnie do startu po nowe środki unijne.